روابط بین ذخیره کربن آلی خاک با برخی از متغیرهای رویشگاهی در توده آمیخته راش- ممرز

هدف از این پژوهش بررسی مقدار تأثیر تولید، تجزیه و انبارش لاشریزه، حرارت و رطوبت خاک و هوا، پایداری خاکدانه و بافت خاک بر ذخیرة کربن آلی خاک و ارائه مدل، در سه تودة آمیخته راش - ممرز در سری یک جنگل شصت کلاته استان گلستان است. بعد ازانتخاب 20 نمونه در هر تیمار، به مدت یک سال (از بهمن 1392 تا بهمن 393) برداشت از عمق 20 سانتی‎متری خاک سطحی انجام و برای تعیین مقدار کربن آلی و درصد رطوبت به آزمایشگاه انتقال یافت. برداشت لاشریزه و اندازه‎گیری تجزیه و تولید با تعبیه کیسة لاشبرگ (14 عدد در هر نقطه) و تلة لاشریزه (یک عدد در هر نقطه) در هر یک از تیمارها در طول سال انجام پذیرفت. در 60 نمونه، وزن مخصوص ظاهری، درصد سنگ و سنگریزه، درجه حرارت خاک و هوا، رطوبت هوا و بافت خاک نیز تعیین شد. برای نمایش روابط بین ذخیرة کربن آلی خاک با عوامل اندازه‎گیری شده، از تحلیل مسیر در سطح احتمال 99 درصد استفاده شد و مدلی به‎صورت شبکه ارائه شد که تأثیر عوامل آشکار و پنهان بر ذخیرة کربن آلی خاک را نشان داد. مدل مربوطه با مربع کای 089/9 و 05/0P> و ریشه میانگین مربع خطای برآورد با مقدار 013/0، برازش بسیار مناسبی با مقادیر مشاهده‎­شده داشت. رس، ساختمان خاک (پایداری خاکدانه)، رطوبت و حرارت خاک به‎ترتیب با ضرایب مسیر 62/0، 27/0-، 25/0- و 201/0، بیش­ترین سهم را در تخمین ذخیرة کربن آلی داشتند.